FAQ konkursowe – najczęstsze pytania o organizację konkursów

Organizacja konkursów budzi wiele pytań natury prawnej, podatkowej i praktycznej. Poniżej znajdziesz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące tego, czym jest konkurs, jakie przepisy go regulują, jakie obowiązki spoczywają na organizatorze i jakie ryzyka należy uwzględnić.

1. Co to jest konkurs?

Nie istnieje ustawowa definicja konkursu. Przyjmuje się jednak, że konkurs to gra lub rywalizacja, w której zwycięzcy wyłaniani są na podstawie określonych kryteriów – np. wiedzy, umiejętności, zręczności czy kreatywności. Element rywalizacji odróżnia konkurs od loterii.

2. Czym różni się konkurs od loterii?

Loteria to gra losowa, w której o wygranej decyduje przypadek (np. losowanie). W konkursie natomiast znaczenie mają wiedza, umiejętności fizyczne, psychiczne lub intelektualne.

Różnica między konkursem a loterią nie zawsze jest oczywista – często konieczna jest analiza prawna, aby upewnić się, czy dana akcja nie powinna zostać zgłoszona jako gra losowa zgodnie z ustawą o grach hazardowych.

3. Jakie przepisy regulują organizację konkursu?

Aby zorganizować konkurs zgodnie z prawem, należy uwzględnić:

• przepisy prawa podatkowego,

• RODO i przepisy o ochronie danych osobowych,

• prawo cywilne (m.in. Kodeks cywilny – art. 919–921),

• prawo autorskie (jeśli konkurs dotyczy prac twórczych),

• przepisy o ochronie konkurencji i konsumentów,

• regulacje dotyczące reklamy i promocji.

Brak znajomości tych przepisów może skutkować tym, że akcja zostanie uznana np. za loterię promocyjną lub nieuczciwą praktykę rynkową.

4. Czy konkurs to forma umowy z konsumentem?

Co do zasady konkurs nie jest umową, lecz tzw. przyrzeczeniem publicznym (art. 919 Kodeksu cywilnego).

W praktyce jednak pojawia się wątpliwość:

• jeżeli konkurs jest powiązany ze sprzedażą produktów lub usług – może być traktowany jak umowa z konsumentem, podlegająca ocenie pod kątem klauzul niedozwolonych,

• jeżeli nie ma elementu sprzedaży – konkurs pozostaje przyrzeczeniem publicznym.

Niezależnie od kwalifikacji prawnej, zawsze należy przestrzegać przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.

5. Jaki podatek odprowadza się od nagród w konkursach?

• Podatek od nagród w konkursach wynosi 10% wartości nagrody.

• Zwolnione z podatku są nagrody, których jednorazowa wartość nie przekracza 2000 zł – ale tylko w konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa, sportu lub organizowanych przez środki masowego przekazu.

Uwaga – w orzecznictwie istnieją rozbieżności dotyczące np. pojęcia "jednorazowa wartość" czy definicji "środków masowego przekazu". Dodatkowo inne zasady obowiązują przy konkursach organizowanych dla pracowników lub przedsiębiorców.

6. Czy konkurs musi mieć regulamin?

Przepisy nie nakładają obowiązku sporządzenia regulaminu konkursu. Teoretycznie można zorganizować konkurs poprzez krótkie ogłoszenie zasad.

W praktyce jednak regulamin konkursu:

• chroni organizatora przed sporami,

• reguluje kwestie RODO, reklamacji czy praw autorskich,

• zwiększa transparentność i wiarygodność akcji.

Dlatego w większości przypadków przygotowanie regulaminu jest absolutnie rekomendowane.

7. Czy można zorganizować konkurs dla osób niepełnoletnich?

Tak – konkursy dla niepełnoletnich są dopuszczalne, ale wymagają:

• zgody rodzica lub opiekuna prawnego (zwykle zbieranej od laureatów, czasem od wszystkich uczestników),

• dodatkowych regulacji dotyczących wizerunku, praw autorskich i danych osobowych dzieci.

Organizacja konkursu dla osób niepełnoletnich wiąże się więc z większymi obowiązkami prawnymi.

8. Jakie konkursy są niedozwolone?

Niektóre branże objęte są ograniczeniami w zakresie promocji. Zakazane są konkursy, które służą promocji m.in.:

• alkoholu,

• tytoniu i produktów nikotynowych,

• niektórych kategorii leków i suplementów.

W takich przypadkach organizacja konkursu mogłaby być traktowana jako naruszenie prawa reklamowego.

9. Jak przeprowadzać konkursy w mediach społecznościowych?

Każda platforma (Facebook, Instagram, YouTube, TikTok) ma własne zasady organizacji konkursów. Należy się z nimi zapoznać, aby uniknąć blokady treści przez moderatorów.

Pamiętaj jednak: przestrzeganie regulaminu platformy nie zwalnia z przestrzegania polskiego prawa. Może się zdarzyć, że coś dozwolone na Facebooku czy TikToku będzie sprzeczne z RODO albo ustawą o grach hazardowych.

10. Kto jest administratorem danych uczestników konkursu i czy potrzebna jest zgoda na ich przetwarzanie?

Odpowiedź zależy od modelu organizacji:

• administratorem danych zwykle jest podmiot, na rzecz którego organizowany jest konkurs (np. firma zlecająca agencji reklamowej jego przeprowadzenie),

• w niektórych przypadkach podstawą przetwarzania danych jest zgoda uczestnika, ale częściej stosuje się podstawę tzw. uzasadnionego interesu administratora (zgodnie z RODO).

W każdym konkursie należy jasno wskazać administratora danych i poinformować uczestników o przysługujących im prawach.

Podsumowanie – co warto wiedzieć o organizacji konkursu?

Organizując konkurs, warto znać różnicę między konkursem a loterią, przepisy podatkowe, regulacje dotyczące ochrony konsumentów i RODO. Regulamin konkursu nie zawsze jest wymagany, ale w praktyce stanowi niezbędny dokument chroniący organizatora i uczestników.

Podatek od nagród, ochrona danych osobowych, prawa autorskie do prac konkursowych czy zasady w social media to kwestie, które trzeba uwzględnić, aby konkurs był w pełni zgodny z prawem i skutecznie realizował cele promocyjne.